ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಆರ್‌ಬಿಐ ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬದಲಾಗಿ ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವುದು ಆರ್‌ಬಿಐನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಹಾನಿಗೊಳಗಾದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ವಿನಿಮಯ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಿ: ನೀವು ಭಾರತೀಯ ಕರೆನ್ಸಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಓದಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆಯೂ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾಗದದ ನೋಟುಗಳಿವೆ ಎಂದು ನಮಗೆ ಒಂದು ವಿಷಯ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅನೇಕ ಬಾರಿ ನೋಟುಗಳು ಹರಿದುಹೋಗುವುದು ಅಥವಾ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಹಳೆಯದಾಗುವುದು ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಇಡುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜನರು ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ನಾವು ಬ್ಯಾಂಕಿನಿಂದ ಬದಲಾಯಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು ಏನು ಮಾಡುತ್ತವೆ ಗೊತ್ತಾ? ಇಂದು ನಾವು ಅದರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.
ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಒಂದು ನೋಟು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹರಿದಿದ್ದರೂ ಮತ್ತು ಇತರ ಭಾಗದಿಂದ ಬೇರ್ಪಟ್ಟಿದ್ದರೂ, ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಹರಿದ ನೋಟನ್ನು ಯಾವುದಾದರೂ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಶಾಖೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಅದನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ, ಆದರೆ ನೋಟಿನ ಸ್ಥಿತಿ ಹದಗೆಟ್ಟಷ್ಟೂ ಅದರ ಮೌಲ್ಯ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಬೇಕು. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (ನೋಟು ಮರುಪಾವತಿ) ನಿಯಮಗಳು, 2009 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ನೀವು 5, 10, 20, 50 ಮತ್ತು ಎರಡಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಕನಿಷ್ಟ 50 ಪ್ರತಿಶತದಷ್ಟು ಟಿಪ್ಪಣಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಅದರಲ್ಲಿ ನೀವು ಪೂರ್ಣ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತೀರಿ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ನೀವು ಏನನ್ನೂ ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಯಾರಾದರೂ ಒಂದು ದಿನದಲ್ಲಿ 20 ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು ಬಯಸಿದರೆ ಅಥವಾ ನೋಟುಗಳ ಒಟ್ಟು ಮೌಲ್ಯ 5000 ರೂ.ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೆ, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ವಹಿವಾಟು ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಹರಿದ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಆರ್‌ಬಿಐ ಚಲಾವಣೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಹಾಕುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬದಲಾಗಿ ಅಂತಹ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಮುದ್ರಿಸುವುದು ಆರ್‌ಬಿಐನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ನೋಟುಗಳನ್ನು ಸುಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಮತ್ತು ಪ್ರಸ್ತುತ ಅವುಗಳನ್ನು ಸಣ್ಣ ತುಂಡುಗಳಾಗಿ ಮರುಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ನೋಟುಗಳಿಂದ ಕಾಗದದ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.